تەق تەق لە چییەوە هاتووە ؟
1- بۆچونێكی بەربڵاو هەیە دەڵێ: تەق تەق لە (تاق تاق)ماڵەوە هاتووە ، یەك لێرە و لەوێ یان هەر ماڵەی لە شوێنێكەوە هاتووە گریمان ئەمە دروستە ، بەڵام تاق لە هەنبانە بۆرینەی هەژار لاپەڕە 142 – 143 ، هەشت مانای هەیە (تاك بەرامبەری جووت)، بێ هاوتا ،بێ وێنە ، دەلاقە ، گونبەز ، میچی كەوانە ، نیوەی ڕۆژێك ، بەشێ لە بیست و چوار بەشی ئاو ، كەوڵی مەڕ و بزن) ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ تۆمارەكانی سەردەمی عوسمانی بڵێین بە (تاق تاق) ناوی تەق تەق هاتووە ، ئەوا لە لایەك عوسمانیەكان زمانی كوردیان نەزانیوە و لەلایەكی تر شێواندویانە، وەك ( داقوق كە كردویانە بە تاوغ و واتە مریشكی سورەوەكراو ) كاتێ دێ گەورە و دێ كۆك بكرێتە مریشك ، بەهیچ جۆرێ ناچێتە ئەقڵـەوە ، (تاق تاق) ی تۆماری عوسمانیەكان بە دروست (تەق تەق) بێ.
2- چیرۆكێكی كۆنی تەق تەق هەیە ، باس لە لافاوێكی زێی بچووك دەكات كە چۆن ئاوایی (كەڵەكچن)ی بردووە ، خەڵكەكەی ئاوارە بوون بۆ (قەرەناو و جگیلە و كانی ڕەش و تەق تەقی ئەمڕۆ ) دیارترین كەسایەتی نێو چیرۆكەكە ( نەنە حەلۆمەیە)، پیرەژنێكی بەساڵاچو ئازا بووە ، ئاو هێناویەتی لە نێوان بانكی تەق تەق و فەرمانگەی لقی كشتوكاڵی تەق تەق لە كەندڕێك گیرساوەتەوە ، تا ئەمڕۆش كەندڕی (نەنە حەلۆمە) و بەسەرهاتەكەی جێگەی باسی گەورانە بۆ مناڵان ئینجا لێرەدا دەڵێـن (نەنە حەلۆمە) وتویەتی " ئەوە چی بوو تەقە تەقی بەرد كاسی كردین " گوایە (تەق تەق) لەمەوە هاتووە (جەمال بابانیش) دەلێ (تەق تەق) ، لە ئەنجامی بەریەك كەوتنی بەرد بەیەكتری و دەنگەكەی تەق تەقی دروستكردووە.
3- ئەسپ سواری ، بەناو بەستی زێی بچووك ، گوزەری كردووە ، ئەسپەكە ئەسپێكی ناڵكراوبووە ، دەنگی تەقە تەقی نێوان بەركەوتنی ناڵچكە و بەردەكان ، هەر لەگەل ئەمەش تەكە تەك و تەقەتەقی تەنەكەی كاروانچیان بە نێو بەستەكەدا.
4- بەهۆی زێی بچووكەوە چەند ئاشێكی ئاو لە هەردوو بەری زێی بچووك هەبووە ، ئەو دەنگەی لە كاتی كاركردنی ئاشەكان بەرگوێی خەڵك كەوتووە ( چەقە چەق و چەقەنە و تەق و تۆق ) بووە وەك چۆن هەنبانە بۆرینە ل165 تەق تەقۆك بەمانای چەقەنەی ئاش لێكدەداتەوە.
5- تەق تەق ، واتای زەوی بەردینە ، زەویەكی بن بەرد و ڕەقە (هەنبانە بۆرینە ل165) ئەمەش دەچێتە ئەقڵەوە چونكە لە چەمی كوێخا ڕەشیدەوە تاوەكو گۆمی مام تەها لە خوارووی تەق تەق ، زەویەكان تێكڕا بەردینن ، كە ئاوی زێی بچووك هێناویەتی لە كاتی لافاوی بەهاردا ، ئەوەی ئەم بۆچوونە پەسند تر دەكات ئەوەیە ناوە كۆنەكانی تەق تەق (كوچك نەخشینە و كەڵەكچن) هەر پەوەستن بە بەردەوە. كوچك واتا خڕكە بەرد ، كوچك واتا بەردی بچووك ، نەخشینەش بە واتای ڕەنگا و ڕەنگ دێت وەك نەوزاد كاكەڕەشیش دەڵێ " كوچك نەخشینە لە قوچكی نیشانەوە هاتووە"، لە كوردەواریشدا ووتراوە كوچك چن واتە دیواری ووشكە بەرد (كەڵەكچن)یش دیواری وشكە بەردە یـا بە مانای (كۆمەڵە بەردی بەسەریەكادراو )دێـت وتراویشە كوچكوكەڵەك واتە قەڵاقوچكە بوونی بەرد لەسەر یەك (هەنبانە بۆرینە ل624) ، ئەمەش لەگەڵ قسەكەی نەنە حەلۆمە (تەقە تەقی بەرد كاسی كردین) یەك دەگرێتەوە ، لەگەڵ لێكدانەوەكەی ناوی (تەق تەق) لەلایەن (جەمال بابان)ەوە لەسەر یەك بۆچوونە ، جگە لەمانەی خزمانی ( ئۆمەرگومبەت زاراوەی تەق تەقە شاخ و بناری كۆسرەت)یش (تەق تەقە خاك) بەكاردێنن. بە گوێرەی ئەم واتایانەی سەرەوە هەموو بیرو بۆچونەكانی تر بەلاوە دەنێم كەناوی تەق تەق لە سروشتەوە وەرگیراوە و پەیوەستە بە خاك و بەردەكانی بەستی كەنار زێی بچووك.
سەرچاوە - تەق تەق ،پەلكە زێرینەی كەنار زێی بچووك
هەموو ماڵپەر و دەزگایەكی ڕاگەیاندن ئازادە لە بڵاو كردنەوەی بابەتەكانی ماڵپەری قەزای تەق تەق، بەمەرجێك ئاماژەی بە سەرچاوەكە بكات