به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ناحیه‌ی ته‌ق ته‌ق ئاگادارییه‌كی بڵاوكرده‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ بارهه‌ڵگره‌كان


ئه‌مڕۆ به‌ فه‌رمی راگه‌یه‌ندرا كه‌ بارهه‌ڵگرانی ڕێگای (كه‌ركوك - ته‌ق ته‌ق - كۆیه‌ - هه‌ولێر) ته‌نها شه‌وان ده‌توانن هاتووچۆ بكه‌ن،

ئه‌مرۆ ئه‌ككاونتی فه‌رمی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ناحیه‌ی ته‌ق ته‌ق له‌بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند " ئاگاداری شۆفێره‌ بارهه‌ڵگره‌كان ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ڕێگای نێوان (كه‌ركوك و ته‌ق ته‌ق و كۆیه‌ و هه‌ولێر) ته‌نها شه‌وان له‌ كاتژمێر (8)ی ئێواره‌ تا كاتژمێر (6)ی به‌یانی ده‌توانن به‌كاربهێنن، 

ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كردووه "داوا له‌ پۆلیسی هاتووچۆ و ئاسایشی ناوخۆ ده‌كه‌ین هاوكاری یه‌كدی بن بۆ ڕێگریكردن له‌ سه‌رجه‌م بارهه‌ڵگره‌كان، هه‌روه‌ها ڕایگه‌یاندووه‌ گه‌ر شۆفێری ئۆتۆمبێله‌ بارهه‌ڵگره‌كان سه‌رپێچی بكه‌ن توشی سزای هاتووچۆ ده‌بنه‌وه‌،

ئه‌مه‌ش دوای ئه‌وه‌ دێت ئه‌مرۆ ئێواره‌ به‌شێك له‌دانیشتووانی قه‌زای كۆیه‌ هه‌ستان به‌ ئه‌نجامدانی خۆپیشاندانێك و ماته‌مینی گشتیان ڕاگه‌یاند بۆ قوربانیانی ڕێگای (كۆیه‌ - هه‌ولێر) و داوایان كرد ڕێگاكه‌ بكرێت به‌ دوو ساید 




خشتەی ناونووسین بۆ خولی زمانی ئینگلیزی به‌خۆڕایی و به‌ ئۆنڵاین



یه‌كه‌مین قوتابخانه‌ی سه‌رهێڵ له‌كوردستان به‌ناوی (Online EKAET School) كه‌ هه‌ڵده‌ستێت به‌ كردنه‌وه‌ی خوله‌كان به‌بێ به‌رامبه‌ر و له‌تۆڕی كۆمه‌ڵایه‌تی فه‌یسبووك و ماسنجه‌ر

بۆ جاری پێنجه‌م به‌خۆڕایی كۆڕسێك ده‌كاته‌وه‌ بۆ فێربوونی زمانی ئینگلیزی، له‌بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایانگه‌یاندووه‌ كه‌ (1000)فێرخواز وه‌رده‌گیرێت بۆ ئه‌م كۆرسه‌

بۆ ئه‌م ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ماڵپه‌ری ته‌ق ته‌ق په‌یوه‌ندی كرد به‌ یه‌كێك له‌گه‌نجه‌كانی ته‌ق ته‌ق به‌ناوی (محمد جمال) كه‌ دانیشتووی وڵاتی ئه‌ڵمانیایه‌ و یه‌كێك له‌سه‌رپه‌رشتیارانی خوله‌كه‌ (Supervisor)

محمد بۆ ماڵپه‌ری ته‌ق ته‌ق: وتی " ئه‌م قوتابخانه‌یه‌ ئۆنڵاینه‌ چه‌ندین كۆرس ده‌كاته‌وه‌ بۆ هه‌موو بواره‌كانی وه‌كو ( شانۆ و ده‌روونزانی و په‌روه‌رده‌ و هونه‌ر و زمانه‌كان) و له‌لایه‌ن كه‌سانی خۆبه‌خشه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی ده‌كرێت و به‌ڕێوه‌ده‌بردرێت  و وتی كه‌ حه‌ز ده‌كات زۆرترین فێرخواز به‌شداری بكه‌ن له‌ ته‌ق ته‌ق،

بۆ خۆتۆماركردن له‌ كۆرسه‌ ئینگلیزیه‌كه‌دا پێویسته‌ فێرخوازان ئه‌و هه‌نگاوانه‌ جێبه‌جێ بكه‌ن كه‌ قوتابخانه‌كه‌ ئاماژه‌یان پێكردووه‌ له‌ بڵاوكراوه‌كه‌یاندا

فێرخوازان (كــرتــه‌ لــێــره‌ بــكــه‌ن) و بڵاوكراوه‌كه‌ ببین و هه‌نگاوه‌كان جێبه‌جێبكه‌ن تا به‌شداربن


تێبینی/ ئه‌مشه‌و خۆتۆماركردن كۆتایی پێ دێت 

وێنە.. شانۆکارێکی تری کۆیە دژ بە خراپی ڕێگا و بانەکان ناڕەزایی دەردەبرێت


شانۆکارێکی تری کۆیە لەسەر خراپی ڕێگای نێوان هەولێر – کۆیە وەکو کەسێکی مردوو بە جل و بەرگی سپیەوە لە شێوەی کفن، ناڕەزایی دەردەبرێت.

شانۆکار، ئومێد ڕەزا دانیشتووی کۆیە  ڕاگەیاند" لەسەر ڕێگای کۆیە ـ هەولێر بەم شێوازە دەنگی خۆم دەگەیەنم بەرامبەر بە ڕێگای مەرگ، چونکە ئەو ڕێگایە بەهۆی زۆری ڕووداوەکانی هاتوچۆوە بووە بە ڕێگای مردنی ئازیزانمان".

نمایشی ئەو شانۆکارەی کۆیە لە کاتێکدایە دوو ڕۆژ لەمەوبەر بەهەمان شێوە شانۆکارێکی تری شاری کۆیە بە قوڕ بەسەرخۆداکردن ناڕەزایەتیەکانی خۆی سەبارەت بە زۆری ڕووداوەکانی هاتوچۆ لەو ڕێگایە خستەڕوو .

بەوتەی بەڕێوەبەری هاتووچۆی کۆیەشلە دوای ڕووداوەکانی ١٦ ئۆکتۆبەر،  کە نزیکەی هەشت مانگ دەبێت، زیاتر لە ١٥٦ ڕووداوی هاتوچۆ ڕویانداوە کە بەهۆیەوە ١١ هاوڵاتی گیانیان لەدەستداوە و ٢٠٣ هاوڵاتی تریش برینداربوون.




source - NRT

به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی ته‌ق ته‌ق: ئه‌مڕۆ له‌ماوه‌ی دوو كاتژمێردا شه‌ش كه‌س مار و دووپشك پێوه‌ی داوه‌


كارێز نامیق، به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی گشتی ته‌ق ته‌ق له‌بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند: ئه‌مرۆ سێ شه‌ممه‌ له‌ماوه‌ی دوو كاتژمێردا، شه‌ش حاله‌تی پێوه‌دانی مار و دووپشك له‌نه‌خۆشخانه‌ی ته‌ق ته‌ق تۆمار كراوه‌،


به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی ته‌ق ته‌ق بۆ ماڵپه‌ڕی ته‌ق ته‌ق "مار و دووپشك هه‌راسانی له‌خه‌ڵك هه‌ڵگرتووه‌ و ته‌نها له‌ماوه‌ی دوو كاتژمێردا پێنج حاڵه‌تی پێوه‌دانی دووپشك سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌یان كردووه‌ و حاڵه‌تێكی پێوه‌دانی ماریش هه‌بووه‌، 
  
هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد، ئه‌و كه‌سانه‌ له‌كاتی دیوار كردن و كاری كشتوكاڵی توشی پێوه‌دان هاتوون و له‌ئێستادا هیچ ده‌رمانێكی چاره‌سه‌ری ماریشمان نه‌ماوه‌ و یه‌ك ده‌رزی دووپشكه‌شمان ماوه‌

بەپێی ئامارەکانى نەخۆشخانەی گشتی تەق تەق لە مانگی ڕابردوودا نزیكەی ١٥ حاڵەتی پێوەدانی مار و دووپشك تۆماركراون، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەکەش داوا لە هاوڵاتیان دەکات زیاتر ئاگایان لە خۆیان بێت، چونكە هیچ دەرمانێكی تایبەت بە چارەسەرى پێوەدانی مار لە نەخۆشخانەكەیاندا نەماوە.


نەخۆشخانەی تەق تەق سەر بە بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی كۆیەیە، بەڵام بە وتەی بەڕێوەبەری نەخۆشخانەكە ماوەی دوو ساڵە لە كۆیەوە دەرمانی چارەسەرى تایبەت بە پێوەدانی ماریان پێنەدراوە، ئەو بڕەی كە پێشتریش وەریانگرتووە زۆر كەم بووە و لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی دەرمان و پێداویستییە پزیشكییەكانی هەولێرەوە پێیاندراوە.

عبدالله انور، یه‌كێك له‌ یارده‌ده‌رانی پزیشكی نه‌خۆشخانه‌ی ته‌ق ته‌ق به‌ ماڵپه‌ری ته‌ق ته‌ق راگه‌یاند" ئه‌م كه‌سانه‌ی زیاتر مار و دوو پشك پێیانه‌وه‌ ده‌دات خه‌ڵكی گوندنشینانن و پێویسته‌ خه‌ڵكی زیاتر ئاگاداری خۆیان بن به‌هۆی نه‌بوونی ده‌رمانی پێویست له‌نه‌خۆشخانه‌ی ته‌ق ته‌ق و وشكی ساڵه‌كه‌وه‌.

پێوه‌دانی مار به‌ مرۆڤه‌وه‌، مه‌ترسی زۆری هه‌یه‌، هه‌روه‌ها تا ئێستا زۆر كه‌س به‌هۆی پێوه‌دانی ماره‌وه‌، گیانیان له‌ده‌ست داوه‌، بۆیه‌ پێویسته‌ چاره‌سه‌ره‌ سه‌ره‌تاییه‌كان بزانن، لێره‌شدا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو چاره‌سه‌ره‌ سه‌ره‌تاییه‌كان له‌ماڵپه‌ڕی ته‌ق ته‌قه‌وه‌ ده‌خه‌ینه‌ڕوو:




1 – یەکەم ھەنگاو پێویستە بە خێرایی پەیوەندی بە نەخۆشخانەوە بکرێت، بۆ ئەوەی ئەمبوڵانس بگاتە شوێنەکە و پزیشک پشکنینی تایبەت بۆ ئەو کەسە بکات، کە مار پێیەوە داوە، چونکە پزیشکان دەزانن خوێنی کەسەکە ژەھراوی بووە، یان نا. 


2 - نابێت ئه‌و كه‌سه‌ی مار پێیه‌وه‌ داوه‌ بشڵه‌ژێ و بترسێت، چونكه‌ له‌و حاڵه‌تانه‌دا سووڕی خوێن خێراتر ده‌بێت، ئه‌مه‌ش وا ده‌كات زووتر ژه‌هری ماره‌كه‌ بگاته‌ نێو دڵی مرۆڤه‌كه‌، بۆیه‌ پێویسته‌ لەسەر ئەو کەسانەی چواردەوری ئەو کەسەی مار پێیەوە داوە، ھێمن بکەنەوە.

3 – پاشان دەبێت ئەو کەسەی مار پێیەوە داوە، لە شوێنێکی سەلامەت دابنشێت، ئینجا دەست بکرێت بە چارەسەرە سەرەتاییەکان، ھەروەھا نابێت زۆر جووڵە بکات، چونکە جووڵەی زۆریش، لێدانی دڵ بەھێز دەکەن و سووڕی خوێن خێراتر دەکەن، بۆیە دەبێت چەند کەسێک ئەو کەسە ھەڵبگرن، کە مار پێیەوە داوە.

4 – ئینجا ئەگەر مار بە قاچ، یان قۆڵی کەسێکییەوە دابوو، دەبێت جلوبەرگەکانی لەبەردا بکرێتەوە، ھەروەھا دەبێت ھەموو ئەنگوستیلە و بازنێک لە لەشی کەسەکەوە بکرێتەوە، چونکە ئەگەری ھەیە لەشی ئەستوور ببێت.

5 – نابێت بەھیچ شێوەیەک شوێنی پێوەدانی مارەکە ببڕدرێت، یان کەسێکی دیکە بە دەم شوێنی پێوەدانەکە بمژێت، چونکە ڕێژەیەکی کەمی ژەھرەکە دێتە دەرەوە و سوودی نییە، بەڵام ئەگەری ھەیە ئەو کەسە ژەھراوی بکات، کە شوێنی پێوەدانی مارەکەی مژیوە.

6 – ئەو کەسەی مار پێیەوە داوە، نابێت بەھیچ شێوەیەک ھیچ جۆرە خواردنەوەیەک بخواتەوە.

7 – دواتر باندجێکی پاک بھێنە، تەواوی ئەو شوێنەی مار پێیەوە داوە، ببەستەرەوە، بەڵام نابێت بە پەت شوێنی برینەکە ببەسترێ، ھەروەھا نابێت بەفر لەسەر برینەکە دابنرێت.

8 – دوای ئەنجامدانی ئەم ھەنگاوانە، پارچە دارێک بھێنە، بە تەنیشت ئەو بەشەی جەستەی کەسەکەوە بیبەستەرەوە، کە مار پێیەوە داوە.

9 – دوای ئەنجامدانی ئەو ھەنگاوەش، پێویستە چاوەڕێ بکەیت تا ئەمبوڵانس دەگاتە شوێنەکە، ئینجا پزیشک بە دەرمانی تایبەت، کەسەکە چارەسەر دەکات.







‌ته‌ق ته‌ق: نرخی‌ ئه‌مپێری‌ مۆلیده‌ی‌ ئه‌هلی‌ بۆ مانگی‌ حوزه‌یران دیاری‌ كرا


یه‌كێك له‌خاوه‌ن مۆلیده‌ ئه‌هلیه‌كان، به‌ ماڵپه‌ری ته‌ق ته‌ق راگه‌یاند: نرخی هه‌ر ئه‌مپێرێك مۆلیده‌ بۆ مانگی حوزه‌یران (10,000)دیناره‌ و بۆ هه‌ر كاتژمێرێكیش (40)دیناره‌


خاوه‌ن مۆلیده‌ ئه‌هلیه‌كه‌ وتیشی: به‌پێی ئامێری تۆماركردنی كاتژمێره‌كان بێت كه‌ بۆ سه‌رجه‌م مۆلیده‌كانی ته‌ق ته‌ق دانراوه‌ مۆلیده‌كان له‌مانگی حوزه‌یراندا (250)كاتژمێر كاریان كردووه‌، 

سه‌باره‌ت به‌ كاركردنی مۆلیده‌ ئه‌هلیه‌كان بۆ مانگی ته‌مموز، هه‌ر كاتێك كاره‌بای نیشتیمانی نه‌بوو كارده‌كه‌ن و 24كاتژمێر كاره‌با ده‌درێت به‌ هاوڵاتیان، و‌ه‌هه‌‌روه‌ها نابێت پاش كوژانه‌وه‌ی كاره‌بای نیشتیمانی (15)خوله‌ك زیاتر به‌سه‌ر دابینكردنی كاره‌بای مۆلیده‌ ئه‌هلیه‌كانه‌وه‌ بچێت



شانۆکارێک لە سەر ڕێگای کۆیە هەولێر قوڕاوی کرد بەسەری خۆیدا


ئەمڕۆ لەسەر ڕێگای سەرەکی کۆیە هەولێر، بەهۆی زۆربوونی ڕووداوەکانی هاتوچۆوە شانۆکارێک قوڕاوی کرد بەسەری خۆیدا.

شانۆکار (هونەر تاهیر) لەبارەی ئەو کارەی وتی: ویستویەتی لەو ڕێگەیەوە سەرنجی لایەنی پەیوەندیدار ڕابکێشێت، بۆ زۆری ڕووداوەکانی هاتووچۆ، بۆیە قوڕپێوانی هەڵبژاردووە، چونکە لەناو کورددا قوڕپێوان ئەو پەڕی بێتاقەتی و ناڕەزایی دەربڕێنە.

ئەو گەنجە بەمەبەستی دروستکردنی فشار بۆ چاککردن و بەدوو سایدکردنی ڕێگاوبانەکانەکان و کەمبوونەوەی ڕووداوەکانی هاتوچۆ ئەو کارەی کردووە.

لە ڤیدیدۆییەکدا داوادەکات، کە خەڵکی بەجدی فشاردروستبکەن و تەنیا لەڕێی هاشتاگ و فەیسبووکەوە بەشداری نەکەن.

بەرێوەبەری هاتوچۆی کۆیەش، دەستخۆشی لێدەکات و پشتیوانی بۆ دەردەبرێت، بۆ ئەوەی کە ئەوە ببێتە فشارێک بۆ سەر حکومەت بۆ باشکردنی ڕێگاوبانەکان و کەمبوونەوەی ڕووداوەکانی هاتووچۆ و دووسایدکردنی ڕێگاکە.

بەپێی ئامارەکانی هاتووچۆی هەرێم، تا کۆتایی ساڵی ٢٠١٧ لە هەرێمی کوردستان زیاتر لە یەک ملیۆن و ٤٦٩ هەزار ئۆتۆمبێلی هەبووە جگە لە ژمارەی ئۆتۆمبێلە سەربازییەکان، کە زۆرترینیشیان دەکەوێتە پارێزگای هەولێرەوە کە ٧٠٥ هەزار ئۆتۆمبێلی تێدایە.

ڕووداوەکانی هاتووچۆ، کە لە هەرێمی کوردستان بە دووەمین هۆکاری مردن دادەنرێن، بەپێی ئامارەکان تادێت ساڵ بەساڵ لە زیادبووندان، بەجۆرێک لە ماوەی ١٥ ساڵی ڕابردوودا، زیاتر لە ١٠ هەزار هاوڵاتی گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە ١٠٠ هەزار هاوڵاتی دیکەش برینداربوون.


Source - NRT

کۆیە: هەرکەسێک چەك هەڵبگرێت سزا دەدرێت و دەست بەسەر چەکەکەیدا دەگیرێت


لیژنه‌ی ئه‌منی قه‌زای كۆیه‌، له‌سه‌ر بارودۆخی ئاسایش و ئارامی ناوچه‌كه‌ چه‌ند بڕیارێكی ده‌ركرد له‌ قەزاکه‌دا بەمەبەستی بنەبڕكردنی تاوان ‌و دیاردەی چەكداری‌ و ئۆتۆمبێلی بێ‌ ژمارە و بێ‌ مۆڵەت‌، هەرکەسێکیش سەرپێچی بکات به‌توندترین شێوه‌ سزا ده‌درێت،

 شۆڕش كاكه‌، به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی كۆیه‌ له‌بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند" له‌سه‌ر ڕاسپارده‌ی به‌ڕێز بریكاری وه‌زاره‌تی ناوخۆو له‌پێناو پاراستنی ئاسایشی گشتی و سه‌روماڵی هاوڵاتیان به‌سه‌رپه‌رشتی به‌ڕێز قایمقامی كۆیه‌ به‌وه‌كاله‌ت و لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندی داره‌كان له‌هێزه‌ئه‌منییه‌كان كۆبونه‌وه‌یه‌ك ئه‌نجام درا و بڕیار له‌سه‌ر بن بڕ كردنی ئه‌م دیاردانه‌ درا:

1- ده‌ست به‌سه‌ر داگرتنی چه‌كی بێ مۆڵه‌ت
2- قه‌ده‌غه‌كردنی هه‌ڵگرتنی چه‌ك له‌دوای ده‌وامی فه‌رمی بۆ هێزه‌ ئه‌منییه‌كان و هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌
3- نه‌هێشتنی دیارده‌ی هه‌ڵگرتنی چه‌قۆ و حه‌ربه‌ و دام بۆكس 
4- به‌دواداچوون و پشكنینی ورد بۆ مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان
5- ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی سه‌یاره‌ی بێ ژماره‌و جام تاریك و ژماره‌ نایاسایی
6-ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی ماتۆرسكیلی بێ ژماره‌ و بێزاركه‌ر
7- بازگه‌كانی ئاسایش له‌ده‌ره‌وه‌ی شار بۆ هه‌مان مه‌به‌ستی سه‌ره‌وه‌ ڕاده‌سپێردرێن
8- به‌ ئاماده‌بوونی به‌ڕێز دادوه‌ری ڵێكۆڵینه‌وه‌ی كۆیه‌ و به‌ڕێز به‌ڕێوه‌به‌ری ئاسایشی ڕۆژهه‌ڵاتی هه‌ولێر و به‌ڕێزان فه‌رمانده‌كانی هه‌ردوو لیواكانی پێشمه‌رگه‌ له‌ سنوری كۆیه‌و به‌ڕێز به‌ڕێوه‌به‌ری پێشمه‌رگه‌ی به‌رگری فریاكه‌وتن له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌ 24كاتژمێر كۆبونه‌وه‌یه‌ك ئه‌نجام ده‌ده‌ن له‌گه‌ڵ لیژنه‌ی ئه‌منی كۆیه‌ 

وێنه‌ی هاوپێچ

ته‌ق ته‌ق.. هاوڵاتییه‌كی ناحیه‌ی‌ شوان تراكتۆرێك دروستده‌كات


هاوڵاتیه‌كی‌ دانیشتووی‌ ناوچه‌ی قه‌ره‌ناوی سه‌ر به‌ ناحیه‌ی‌ شوانی قه‌زای كۆیه‌، له‌ كه‌لوپه‌لی‌ فڕێدراو چه‌ند به‌شێكی‌ ئۆتۆمبێلی‌ دیكه‌ تراكتۆرێك دروستده‌كات، كه‌ ئێستا زۆربه‌ی‌ ئیش و كاره‌كانی‌ خۆی و كێڵانی‌ ڕه‌زو باخه‌كانی‌ پێ‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كات.

ئاسۆ نه‌جیم ئه‌و گه‌نجه‌ كارامه‌یه‌ وه‌ك خۆی ده‌ڵێت "ماوه‌ی‌ سێ‌ مانگ سه‌رقاڵی‌ دروستكردنی‌ ئه‌و تراكتۆره‌ بووه‌و بیرۆكه‌كه‌ی‌ له‌وه‌وه‌ بۆ هاتووه‌ ئه‌وان كاری‌ جوتیاری‌ ده‌كه‌ن له‌سه‌ر زێی‌ بچووك و زۆربه‌ی‌ باخه‌كانیان ڕێگه‌ی‌ تراكتۆری‌ گه‌وره‌ی‌ نابێته‌وه‌ بۆیه‌ دروستكردنی‌ ئه‌و تراكتۆره‌ بچووكه‌ كێشه‌كانیانی‌ چاره‌سه‌ر كردووه‌.




Source - PayamTV

ئاستی ئاوی زێی بچوک لە سنوری قەڵادزێ زیاتر دابەزیوە


ئاوی زێى بچوک لە سنورى قەڵادزێ زیاتر کەمبووەتەوە کە ئەگەر هەیە لەداهاتوودا مەترسی بۆ سەر ئاوی خواردنەوەى سنورەکە و پیسبوونی ئاوی زێیەکە دروستبکات.

بەرپرسانی فەرمانگەی ئاوی قەڵادزێ دەڵین لە هەفتەی رابردوودا لە چرکەیەکدا ٥٩ مەتر سێجا ئاو دەڕژایە نێو پڕۆژەی ئاوی  خاسەوە کە سەرچاوەى ئاوى خواردنەوەى دانیشتوانى قەڵادزێیە، بەڵام لەئێستادا کەم بۆتەوە بۆ تەنها ٩مەترسێجا.

دووساڵە ئاوی زێی بچوک لەلایەن ئێرانەوە دەگیرێتەوە بەمەبەستى پڕکردنى بەنداوى کۆڵەس لە نزیک شاری سەردەشت، لەگەڵ هەر گرتنەوەیەکى ئاوەکەشدا ئاستى ئاوى زێیەکە کەمدەکات و گرفتى ئاوى خواردنەوە بۆ هاوڵاتیانى ئیدارەى ڕاپەڕین و جوتیاران دروستدەبێت.

ئەم هاوڵاتییە کە خاوەنی پێنج حەوزی ماسییە لەسەر زێی بچوک دەڵێت ئەگەر ئاوی ئەم زییە زیاتر کەم بکات زیانێکی یەکجار زۆری مادی بەردەکەوێت و ماسییەکی زۆریش قڕ دەبێت.

دابەزینى ئاستى ئاوى زێی بچوک بەهۆى گرتنەوەیەوە لەلایەن ئێرانەوە، جگە لەوەى بە مەترسی بۆ سەر (٣٨٧٤) دۆنم زەویی بەراو و ١٩ پڕۆژەی بەخێوکردنی ماسی دادەنرێت، دابەزینى ئاستى ئاوى بەنداوى دوکانیشى لێدەکەوێتەوە بەو پێیەى ئەو زێیە دەرژێتە ئەو بەنداوەوە.

زێی بچووک لە ڕۆژهەڵاتی کوردستانەوە هەڵدەقوڵێت و درێژدەبێتەوە بۆ خاکى هەرێمى کوردستان، دواتریش دەڕژێتە ڕووباری دیجلەوە، درێژییەکەی ٤٠٠ کیلۆمەترە و بەشێکی سنووری ئێران و عێراق لەیەکتر جیادەکاتەوە.

واى رەنج و ماندبونێکى زۆر بەرهەمى شوتییەکەى ئەم جوتیارە پێگەیشت کە هێناویەتە عەلوەى هەولێر بەمەبەستى ساغکردنەوەى، بەڵام نزمى نرخەکەى تەواو نیگەرانى کردووە و وەک خۆى دەڵێت دەبێت لەجیاتى قازانج دەستبکات بە ژماردنى ئەو زیانانەى کە بەریدەکەوێت.

Source - NRT

ڤیدیۆ.. بزانە حەوزى ئاوى خواردنەوەى کۆیە چەند قوڕ و لیتەى تێدابووە


چەندین کرێکار سەرقاڵی پاككردنەوەی حەوزێكی ئاون كە تایبەتە بە دابینكردنی ئاوی خواردنەوە بۆ بەشێك لە دانیشتووانی كۆیە لە پڕۆژەی ئاوی كۆیە – تەق تەق، کە لەناو ئەم حەوزەدا قوڕ و لیتەیەكی زۆری نیشتوو هەیە كە كرێكارەكان خەریكی ڕاماڵینین.

بڵاوبوونەوەی دیمەنی پاککردنەوەی قوڕ و لیتەی ناو حەوزەکە لەلایەن كارمەندانی بەڕێوەبەرایەتی ئاوی كۆیەوە لە فەیسبووك کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا و بەشێک لە هاووڵاتییان ڕەخنەیان لە حکومەت گرتووە و بە کەمتەرخەمیان زانیوە بەوەی تائێستا کێشەی ئاوی خواردنەوەی قەزاکەیانی چارەسەرنەکردووە.

بەڕێوەبەری ئاوی كۆیەش دەڵێت، ئەو ئامێرانەی تایبەتن بە پاككردنەوەی حەوزەكان، بەهۆی كۆنی پڕۆژەكەوە ماوەی چەندین ساڵە  لەكاركەوتوون، کە ئەوەش هۆكاری دروستبوونی ئەو قوڕ و لیتەیەیە.

ئەم كارمەندەی تەندروستی کە ڕۆژانە لەم تاقیگەیەوە پشكنین بۆ ئاوی خواردنەوەی قەزاکە دەکات دەڵێت، ئەو پشكنینەی ئەوان دەیكەن بەكترۆلۆجییە، بەڵام دەبوو هەر شەش مانگ جارێك پشكنینی كیمیاییش بۆ ئاوەکە بكرایە، بەڵام بەهۆی قەیرانی داراییەوە ئەو پشكنینە ناكرێت.

پڕۆژەی ئاوی كۆیە - تەق تەق كە دەكەوێتە سەر زێی بچووك لە ساڵی ١٩٨٤ دروستكراوە و لە ئێستاشدا ئاوی خواردنەوە بۆ زیاتر لە ٣٠%ی دانیشتووانی كۆیە دابیندەكات، ئەوەی دیکەشی لەڕێی پڕۆژەی بۆگد–كۆیە و بیرەكانی ناوخۆوە دابیندەكرێت.


Source - NRT